Urodzinowe wydanie Ubuntu 24.10 Oracular Oriole – Najpopularniejsze distro kończy 20 lat!

Trudno uwierzyć, że tak szybko minęło te 6 miesięcy od momentu wypuszczenia w świat Ubuntu 24.04 LTS Noble Numbat. Wczoraj, 10 października 2024 roku wydano kolejną odsłonę najpopularniejszej dystrybucji Linuxa – Ubuntu 24.10 Oracular Oriole. Nie jest to co prawda wydanie LTS (Long Term Support), więc jego wsparcie zakończy się już po 9 miesiącach. Warto jednak rzucić na nie okiem z innego powodu – Tym wydaniem firma Canonical świętuje 20 urodziny Ubuntu, a sam system ubogacono kilkoma nawiązaniami do oryginalnego wydania Ubuntu 4.10 Warty Warthog z października 2004 roku.

Kolejne wydania systemu Ubuntu ukazują się co pół roku, w kwietniu i październiku, na co wskazuje oznaczenie wersji pochodzące od roku i miesiąca wydania. Co 2 lata pojawia się wydanie LTS (Long Term Support), które wspierane jest przez 5 lat, a nawet więcej jeżeli weźmiemy pod uwagę rozszerzone wsparcie bezpieczeństwa. Nowe wydanie 24.10 jest wydaniem regularnym, którego wsparcie planowane jest na jedynie 9 miesięcy. Oczywiście będzie można wykonać aktualizację do kolejnego wydania, które ukaże się za pół roku.

Co nowego?

Nowe Ubuntu 24.10 zainstalowałem nie na wirtualnej maszynie, a na żywym sprzęcie, skoro miałem taką możliwość. Posłużyłem się laptopem HP 250 G7 1Q3K2ES, którego również użyłem do sprawdzenia Ubuntu 24.04 LTS. Tym razem jednak natrafiłem na pewien problem, który nie występował w poprzednim wydaniu. System w środowisku Live (przed i w trakcie procesu instalacji) nie współpracował z laptopową klawiaturą, ani touchpadem. Konieczne było skorzystanie z myszki na USB i klawiatury ekranowej. Po zakończonej instalacji systemu wszystko zaczęło działać jak należy.

A skoro mowa o instalacji to wspomnę na początku, że nowy instalator wprowadzony w poprzednim wydaniu 24.04 LTS doczekał się kilku ulepszeń, są to m. in. aktualizacje niskiego poziomu i poprawki błędów, które mają zapewnić bezawaryjny i płynniejszy proces instalacji.

Canonical świętuje w tym miesiącu ważną rocznicę! Animacja bootowania zawiera teraz specjalne logo przygotowane z okazji 20 rocznicy Ubuntu. Pojawia się ono również przy ekranie logowania. Dostępny jest także brązowy akcent kolorystyczny, a do tego powrócił też oryginalny dźwięk logowania znany z Ubuntu 4.10 Warty Warthog.

A skoro już jesteśmy przy smaczkach graficznych, to zahaczymy temat tapet. Każde wydanie Ubuntu wychodzi z nowym zestawem tapet nawiązujących tematyką do tytułu danego wydania. Nowe tapety w Ubuntu 24.10 Oracular Oriole przedstawiają tytułowego ptaka – Wilgę Zwyczajną.

Nowe Ubuntu zawiera kernel Linux 6.11, sterowniki Mesa 24.2.3, sterowniki do układów graficznych NVIDII w wersji 550.x oraz 560.x. Kernel Linux w wersji 6.11 poprawia wsparcie dla urządzeń opartych o architektury ARM i RISC-V. System plików EXT4 zaliczył skok wydajności w niektórych zadaniach, a nowsze układy graficzne AMD pracują bardziej energooszczędnie z nowym jądrem. Nowe Ubuntu 24.10 działa teraz domyślnie z systemem wyświetlania Wayland na układach graficznych NVIDII. Ulepszono uwierzytelnianie za pomocą odcisków palca.

Główne wydanie Ubuntu 24.10 przychodzi z zmodyfikowanym środowiskiem GNOME 47. A nowy GNOME, to nowe ulepszenia. Doczekaliśmy się nareszcie natywnego wsparcia dla akcentów kolorystycznych. Ubuntu daje nam tę opcję od wersji 22.04 LTS, ale dzięki temu, że akcenty kolorystyczne stały się już częścią samego środowiska GNOME, a nie tylko modyfikacją w samym Ubuntu, to możemy liczyć na lepszą kompatybilność z powłoką GNOME, wbudowanymi aplikacjami i aplikacjami firm trzecich.

Środowisko graficzne GNOME 47 dodaje wsparcie dla sprzętowego kodowania do nagrywania ekranu na układach graficznych Intela i AMD. Zmniejszy to obciążenie systemu, a co za tym idzie zapewni płynniejsze działanie i wyższą jakość przechwytywania ekranu.

Przeprojektowany został wygląd okien dialogowych w środowisku GNOME 47. Nowy wygląd poprawia jego czytelność na różnych rozmiarach ekranu. Świetnie sprawdzą się w laptopach i innych urządzeniach mobilnych. Zapewniają łatwiejszą interakcję i pojawił się nawet wybrany przez nas akcent kolorystyczny.

GNOME 47 wprowadza kilka zmian do aplikacji Pliki GNOME, znanej dawniej jako Nautilus. Zmieniono nieco układ pozycji na pasku bocznym, odseparowano takie opcje jak Ostatnio używane, Kosz, czy Ulubione od skrótów do folderów katalogu domowego użytkownika. Do górnej sekcji dodano również nową opcję Sieć, w której łatwo możemy zarządzać naszymi plikami w sieciowych lokalizacjach. Niżej mamy wspomniane wcześniej skróty do folderów pochodzących z katalogu domowego np. Dokumenty, Muzyka czy Obrazy, których kolejność możemy teraz dowolnie zmieniać. Ponadto mamy opcję przypinania i odpinania innych folderów do tej sekcji. A jeszcze niżej wylistowane są wszystkie podpięte dyski czy partycje, pozbyto się w ten sposób pozycji Inne położenia i wyciągnięto jej zawartość do paska bocznego.

Dock w Ubuntu wyświetla teraz pasek postępu pod ikoną aplikacji, jeżeli trwa wówczas proces aktualizacji tej aplikacji. Dzięki temu użytkownik będzie widział dlaczego nie może jej w danej chwili otworzyć. Do tego pojawiła się nowa opcja Informacje o programie w menu kontekstowym pojawiającym się przy ikonie aplikacji na docku. Po jej wciśnięciu przekierowani zostaniemy do Centrum programów ze stroną danego programu.

Zaktualizowano również aplikację ustawień w środowisku GNOME 47. W ustawieniach ułatwienia dostępu mamy teraz ciekawą opcję aktywowania okien po najechaniu na nie kursorem. W ustawieniach klawiatury możemy możemy teraz podejrzeć graficzną reprezentację różnych układów klawiatury. Do tego wiele panelów w ustawianiach zostało zaktualizowanych, aby ich interfejs był bardziej spójny z resztą środowiska graficznego.

APT 3.0 (tak go zapowiadano, choć z tego co widzę jest to wersja 2.9.8) oferuje ulepszony interfejs, mamy tu lepsze ułożenie kolumn i kolory, które lepiej dla oka wyświetlają informacje w terminalu. Popracowano nad lepszym paddingiem i rozłożeniem przestrzeni między napisami.

Nowa aplikacja Centrum Zabezpieczeń daje użytkownikowi opcję zarządzania uprawnieniami katalogu domowego z eksperymentalną opcją monitu o uprawnienia. Możemy teraz łatwo włączyć lub wyłączyć uprawnienia dla wybranych programów, które wymagają dostępu do naszego katalogu domowego.

Do preinstalowanych aplikacji w rozszerzonej instalacji znajdziemy m. in. Libre Office Community 24.8.2.1, Mozilla Firefox 131.0.2, Mozilla Thunderbird 128.3.1esr czy Rhythmbox 3.4.7.

Inne smaczki i pobieranie

Nowe Ubuntu 24.10 Oracular Oriole możemy pobrać z oficjalnej strony Ubuntu, dostępna jest wersja Desktop oraz Server. To jednak nie wszystko, bo Ubuntu jest wydawane w kilku wersjach, z różnymi środowiskami graficznymi i zestawami narzędzi. Te również zostały zaktualizowane!

Oprócz zwykłego Ubuntu, mamy Edubuntu 24.10 z GNOME 47, które zostało ubogacone oprogramowaniem edukacyjnym. Kubuntu 24.10 dostępne jest ze środowiskiem KDE Plasma 6.1.5, a to pierwsze wydanie Plasmą 6! Tę samą wersję – KDE Plasma 6.1.5 – znajdziemy w Ubuntu Studio 24.10, które jak zawsze jest dopakowane oprogramowaniem do edycji audio, video i wiele więcej! Ważny krok milowy zalicza również Lubuntu 24.10, które oferuje środowisko LXQt 2.0, będące po raz pierwszy oparte na Qt 6! Dalej mamy Xubuntu 24.10 ze środowiskiem Xfce 4.18 i przygotowaniami do przyszłego wydania 4.20. Ubuntu MATE 24.10 wciąż trzyma się wersji MATE 1.26.2, mimo, że w marcu 2024 pojawiła się wersja 1.28, to deweloperzy borykali się z problemami, więc implementacja kolejnej wersji została odłożona do przyszłego wydania. Ubuntu Budgie 24.10 daje nam środowisko Budgie 10.9.2. Ubuntu Cinnamon 24.10 wyszło ze środowiskiem Cinnamon 6.0.4, podobnie jak poprzednie wydanie. Ubuntu Kylin 24.10 to system tworzony z myślą o chińskim rynku, a towarzyszy mu środowisko UKUI 4.0. Ubuntu Unity 24.10 przywraca porzucone przez Canonical środowisko Unity. Prace nad środowiskiem kontynuowano kilka lat temu, aż w końcu nieoficjalny projekt stał się oficjalnym “Ubuntu Flavour“. Mimo tego, że najnowsze wydanie systemu wciąż trzyma się już blisko 2-letniej wersji Unity 7.7, to dalej trwają aktywne przygotowania do przejścia na rozwijające się środowisko Lomiri (dawniej znane pod nazwa Unity 8). Możemy nawet pobrać ISO kolejnego testowego wydania Ubuntu Lomiri 24.10, jednak autorzy wciąż nie zalecają jego użytku na głównym sprzęcie. Ta tę chwilę jest to jedynie podgląd tego co nadchodzi.

Poznajcie oficjalnie HAMMER Blade Va 5G. Pancerny smartfon nie musi być toporny

Źródło: Ubuntu